چیرۆکی پاڵەوانەکەی که‌ل»ی خان
له داوێنی که‌لی خان” ی نزیک شاری بانه، گوندێ هه‌یه به ناوی سونج” که ساڵی ۱۲۵۶ی ک.ه له بنه‌ماڵه‌یێکی ره‌نجده‌ر، منداڵێ له دایک بوو ناویان نیا ره‌حیم”. منداڵ گه‌وره بوو و هه‌نگاوی نایه نێو دونیای لاویی. ره‌حیم سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی که زۆر مێهره‌بان و دڵڕه‌حم بوو، زۆریش ئازا و به هێز و توانا بوو. ئه‌و […]
رۆژان/ له داوێنی که‌لی خان” ی نزیک شاری بانه، گوندێ هه‌یه به ناوی سونج” که ساڵی ۱۲۵۶ی ک.ه له بنه‌ماڵه‌یێکی ره‌نجده‌ر، منداڵێ له دایک بوو ناویان نیا ره‌حیم”. منداڵ گه‌وره بوو و هه‌نگاوی نایه نێو دونیای لاویی.
ره‌حیم سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی که زۆر مێهره‌بان و دڵڕه‌حم بوو، زۆریش ئازا و به هێز و توانا بوو. ئه‌و شێره کوڕه‌ی که‌لی خان، له پاش هاوسه‌رگیریی، دوو کچ و دوو کوڕی بوو که کچه‌کانی به منداڵی به ره‌حمه‌تی خوا چوون.
له‌و سه‌رده‌مه‌دا، به‌فر زۆر ئه‌باریی و رێگه و بان ده‌گیرا و له وه‌رزی زستانا هات و چۆ زۆر به دژواری ئه‌کرا و زۆر که‌س له ناو رێگا به تایبه‌ت له که‌لی خان، ڕێیان لێ ون ئه‌بوو و ره‌ق ئه‌بوونه‌وه.
له ئاوا هه‌لومه‌رجێکدا، مامه ره‌حیم و کوڕه‌کانی به هانای خه‌ڵکه‌وه ئه‌ڕۆشتن و نان و خۆراکیان ئه‌برد بۆیان و له مه‌رگ ده‌ربازیانیان ئه‌کرد.
ئیتر وای لێهاتبوو که مامه ره‌حه ببو به رزگاریده‌ری رێبوار و کاروانه‌کانه سه‌رلێشێواوه‌کان.
مامه ره‌حه به‌رده‌وام نان و خۆراکی پێ بوو و له نێوان گونده‌کانی کێله‌شین” و سه‌به‌دلوو” هاتووچۆی ده‌کرد و به هانای رێبواره‌کاندا ئه‌چوو.
مامه ره‌حیم رۆژی ۷ی خاکه‌لێوه‌ی ۱۳۳۸ له ته‌مه‌نی ۸۲ ساڵیدا، له پاش عومرێ یارمه‌تیدان به خه‌ڵک و هه‌وڵ و تێکۆشانی به‌رده‌وام کۆچی دوایی کرد.
ناو و یادی مامه ره‌حه، ئێسته‌یش له نێو دڵی خه‌ڵکی کوردستانا زیندووه و وه‌کوو قاره‌مانێکی نه‌ته‌وه‌یی، له مێژووی ئه‌م ئاو و خاکه‌دا تۆمار کراوه.
ئەم چیرۆکە شێعرەی خوارەوە لە لایەن خاتوو فروزان فەزڵی بۆ یادی مامە رەحە نووسراوە:
ئه‌ڵێـــن لــه بــــانە، لــه دێهـاتی سونج
منــالێ بـــوو لە دایک، بچکۆلانــە و خنج
باوکـی لـه دێدا، به‌شی گوێزه‌بـان
نــاوی نــا ڕەحیـــم، یەعنـی مێهرەبـــان
لـه نــاوچـه‌ی سونجا، کوڕێکـی زیره‌ک
به‌ڵێنی دابـــوو، قــه‌ت نه‌بــێ پێته‌ک
ڕەحیــم له دێدا، ئیشی خۆی ئه‌کرد
له‌گه‌ڵ دایک و باوک، ژینی سه‌ر ئه‌برد
کـــاتی منالــی ئیتر به سه‌ر چــوو
دە ساڵ له عومری چه زوو تێپه‌ڕ بوو
کـــاتێ که ئــه‌و بــوو بــه دە ساڵانــه
بـڕیــــــاری دابــــــوو، زۆر پیـــــاوانـه
که ئه‌ی خـودا گیـان، خودای میهره‌بـان
خزمه‌تی خه‌ڵکم، ئــاواتـه بــه گیــــان
لــە منداڵــی دا، ئـه‌یبینـی کـه خـه‌ڵک
ئه‌که‌ونه داوی، په‌نجه‌ی قه‌وی مه‌رگ
چه‌ند ته‌رمی دیبوو، که ڕه‌ق بوونه‌وه
لــه ڕێگــاوبانا و بــۆ مــاڵ چــوونـه‌وه
یــان لـه نێو به‌فــرا، بــوونه‌ته سه‌هۆڵ
به هـه‌زار ئــاوات، چوونەتە ژێر خــۆڵ
کە دۆعای ئە کرد، لەخوای خۆی ئەویست
له لای خه‌ڵکی خۆم، ببم خۆشه‌ویست
شه‌رته نه‌هێڵـــم هیچ که‌س ڕه‌ق وەبێ
له برسان بمرێ، گورگ هه‌ڵی دڕێ
شه‌رته نه‌هێڵـــم ئــاژه‌ڵێــک بمــرێ
ژنێکـی سک پـڕ، لـه گــۆڕ جێ بگـرێ
***
ته‌مه‌ن تێپه‌ڕ بوو، گه‌یی به گه‌نجــی
ئه‌ترسا نه‌بــا، عه‌به‌س بێ ڕه‌نجــی
داوای ژنی کرد، له‌دایک و باوکی
لە زەماوەندیا هەڵ پەڕین خەڵکی
بوو به باوکی چوار، دوو کچ و دوو کوڕ
بــۆ نان دانیان، سه‌ری مابــوو سوڕ
له‌به‌ر نانــی وان، ڕه‌نجی ئه‌کێشـــا
نانــی حه‌ڵاڵیش، نیــه بـێ کێشــه
هه‌ر له به‌یانــی، تاکوو شه‌وی ڕه‌ش
له خه‌می خه‌ڵکا، خۆی ئه‌کرد هاوبه‌ش
لــه قاوه‌خــانه، چۆکــی دا ئەهێشت
چایی که ئه‌خوارد، نیوه‌ی جێ ئه‌هێشت
هیچ کاروانێ بێ ئه‌و، نه ئه‌ڕۆی
چونکا بە بێ ئەو، ئەی کرد به په‌ند خۆی
له چلله‌ی جستان، به دار یان گۆچان
هاوڕێی ئه‌کرد، هه‌موو ڕێبواران
ڕێی پیشان ئه دان، ون نه‌بن ئه‌وان
له به‌شی خۆیشی، پاروی پێ ئه‌دان
لە بەفری قورسا بە چیلکە دانان
ڕێی گەڕانەوەی پێ ئەکرد نیشان
دوگمه‌ی کراسی، هه‌ر کراوه بوو
چونکا له سه‌رما هیچ باکی نه‌بوو
بۆ خۆی چکۆله، دڵی گه‌وره بوو
له‌و مه‌ڵبه‌نده‌دا، زۆر ناسراوه بوو
نه چه‌کی پێ بوو، نه گولله و نه تیر
قه‌وی په‌نجه بوو، وه‌ک باوک و باپیر
ڕزگاری ئه‌کرد، خه‌ڵک له کێو و به‌ند
فه‌رقی بۆ نه‌بوو، فه‌قیر، ده‌وڵه‌مه‌ند
پاره‌ی نه ئه‌ویست، پیاوی خودا بوو
بۆ پاره هیچ کات، ئه‌و دا نه‌مابوو
ڕه‌حه‌ی که‌لی خان، پیاوێکی ئازا
شه‌ڕ ئه‌کا له گه‌ڵ، ورچ و به‌رازا
بۆ ڕزگاری خه‌ڵک، ئەبوو بە پێشمه‌رگ
باکی نه‌بوو ئه‌و، هیچ کاتێ له مه‌رگ
ئه‌و ده‌شت و ده‌ره‌ی زۆر چاک ئه‌ناسی
تینو بوو بۆیان، هه‌ر وه‌کو ماسی
هه‌ر بۆ بنیاده‌م، ئه‌و به‌ڕه‌حم نه‌بوو
حه‌یوانه‌کانی، قه‌ت له بیر نه‌چوو
کاتێ ئێسترێک له به‌فر ئه‌چه‌قی
له سۆزی سه‌رما دڵی ئه‌ته‌قی
به کۆڵ ئه‌ی هێنا بۆ ناو ئاوایی
له ناو ئاوایی ئه‌بووه ئاڵایی
سه‌گی ئاوایی هه‌موو ئه‌بوون تێر
جا مامه ڕه‌حه، ئه‌بووه ساحەب خێر
***
ته‌مه‌نی گه‌یی به هه‌شتا و دوو
له کاتی مردن، خۆی خه‌به‌ری بوو
له کاتی به‌هار، وه‌رزی گوڵ وگیا
ماڵ ئاوایی کرد، له دەشت وچیا
کوتی من ئه‌ڕۆم، ناتان بینم قه‌ت
داوام لێتانه، جرگم نه‌که‌ن له‌ت
به‌زه‌ییتان بێت به‌و خه‌ڵکه تو خوا
من ئه‌بێ بڕۆم، ئیتر ماڵ ئاوا
خوا حافیز دۆستان، عومرم تەواوە
ڕه‌حیــم کــه نه‌مـــا بکــه‌ن بڵاوه
ده‌فم بـۆ لــێ به‌ن، زۆر بـه جوانــی
باسم بخه‌نه، شمشاڵی شووانـی
هه‌ر چاکه بکه‌ن، ڕاست و درووست بن
مـه‌بن درۆزن، مـەردی خـــوا بن
هه‌رچاکه، چاکه، له بیر ئه‌مێنێ
به درۆ و ده‌له‌سه، دڵ ژه‌نگ هەڵ ئێنێ
هه‌ر ئیشێ ئه‌که‌ن له ڕێی خودا بێ
له لای ئه‌و چاکه، قه‌ت،قه‌ت ون نابێ
دوو ڕۆژی دنیـــا، هێندە نـاهێنــێ
چـاکــــە وا بــژی، نــاوت وەمێنــێ
کـاتێ کـە مردی، هــەر باست بکـــەن
لــە دوای مردنت، لــە بیرت نــەبــەن
ئه‌ی کــوردی نه‌مر، مامـەی کەلیخـان
نـاوی تۆ هه‌رگیــز، ناچـێ له بیرمــان
فروزان فەزڵی
سەرچاوە : حەفتەنامەی رۆژان
دانلود کتاب ” چیشتی مجیور ” ماموستا هه ژار PDF
له ,له ,بوو ,زۆر ,به ,بۆ ,و دوو ,و به ,بوو و ,و له ,که‌لی خان، ,دونیای لاویی ره‌حیم ,لاویی ره‌حیم سه‌ره‌ڕای ,ره‌حیم سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ,ره‌حیم” منداڵ گه‌وره
درباره این سایت